Hiện, trên vịnh Hạ Long có hơn 500 tàu du lịch, trong đó có khoảng 170 tàu nghỉ đêm trên vịnh Hạ Long; số còn lại chủ yếu là tàu đưa du khách tham quan ban ngày hay còn gọi là tàu tiếng (tàu thuê theo tiếng).
Theo Quyết định số 4088/2015/QĐ-UBND ngày 21.12.2015 của UBND tỉnh Quảng Ninh “Về việc ban quy định tạm thời về quản lý hoạt động tàu du lịch trên vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long”, thì tàu lưu trú là loại tàu lưỡng dụng: có thể đón khách ngủ đêm hoặc khách tham quan ban ngày, nhưng chỉ được đón một dòng khách cùng một lúc – hoặc khách nghỉ đêm hoặc khách tham quan ban ngày.
Tuy nhiên, theo UBND TP Hạ Long, hiện, Sở Giao thông Vận tải tỉnh đang tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quy định các biện pháp quản lý hoạt động của phương tiện thủy nội địa phục vụ hành khách, khách du lịch trên vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long, thay thế cho Quyết định số 4088/2015/QĐ-UBND ngày 21.12.2015, trong đó vẫn giữ nguyên nội dung quy định quản lý hành trình đối với tàu lưu trú.
UBND TP Hạ Long cho rằng, việc này sẽ gây bất cập rất lớn đối với hệ thống giao thông, các điểm tham quan và xung đột lợi ích của các nhóm tàu du lịch.
Theo lý giải của UBND TP Hạ Long, từ khoảng đầu năm 2024 đến nay, nhiều chủ phương tiện tàu lưu trú đã chuyển đổi mô hình kinh đoanh sang đón khách tham quan (không lưu trú ngủ đêm), dẫn đến quá tải các điểm tham quan trên hành trình tuyến 1, tuyến 2 vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long; ảnh hưởng trực tiếp đến hành trình của tàu tham quan và quyền lợi của các chủ tàu tham quan thường xuyên hoạt động tại khu vực trên.
Để giải quyết dứt điểm tình trạng trên và đảm bảo môi trường kinh doanh du lịch trên vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long, UBND TP Hạ Long đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh chỉ đạo Sở Giao thông Vận tải nghiên cứu, điều chỉnh, bổ sung vào khoản 3 Điều 11, Dự thảo Quy định các biện pháp quản lý hoạt động của phương tiện thủy nội địa phục vụ hành khách, khách du lịch trên vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long. Theo đó, khi tàu đã có khách lưu trú, không được kết hợp đón khách tham quan. Tàu lưu trú đã vận chuyển khách tham quan (không lưu trú ngủ đêm) không được tham gia hành trình các tuyến du lịch của tàu tham quan tại tuyến 1 và tuyến 2 vịnh Hạ Long, vịnh Bái Từ Long.
Được biết, từ sau đại dịch COVID-19, tình hình khai thác dòng khách lưu trú gặp nhiều khó khăn nên nhiều chủ tàu du lịch lưu trú trên vịnh Hạ Long đã dần chuyển sang đón khách tham quan ban ngày.
Khi hoạt động với công năng là tàu lưu trú thì các loại tàu này phải dừng, đỗ ở những điểm quy hoạch có đủ độ rộng, nước sâu nhưng khi chuyển sang đón khách ban ngày thì các tàu này lại ra vào khu vực các bến cảng của các tàu tiếng.
Trong khi đó, các tàu lưu trú đóng trước đây vốn đã lớn hơn tàu tiếng và ngày càng được đóng to hơn, còn các bến càng ngày càng bị bồi lắng nhưng chưa được nạo vét.
Trên vịnh Hạ Long hiện có 5 tuyến du lịch, trong đó tuyến số 1 và số 2 luôn trong tình trạng đông khách, thậm chí có thời điểm quá tải.
Theo các chủ tàu du lịch, tàu lưu trú thường lớn, có tàu chở hàng trăm khách tham quan nhưng không thể tiếp cận điểm tham quan được, buộc phải dùng tender hoặc tàu cao tốc trung chuyển, gây mất an toàn và áp lực lên giao thông trong khu vực.