Khi vào rừng hoặc vườn cây sẽ dễ thấy những đàn bướm hàng nghìn con tập trung một chỗ. Vì sao vậy? (Nhật Lê, Phú Thọ)
Trả lời:
Côn trùng thường sống trong những không gian rộng lớn như cánh đồng, vườn cây hay khu rừng, nên việc tìm kiếm và kết đôi thường gặp khó khăn. Để vượt qua thách thức này, các loài côn trùng đã phát triển và hoàn thiện những khả năng giao tiếp sinh học thông qua các giác quan của chúng để tìm thấy nhau. Tuy nhiên, hiệu quả của quá trình này phụ thuộc nhiều vào mật độ và khoảng cách giữa các cá thể. Ở mật độ cao, cơ hội tìm bạn tình sẽ lớn hơn, giải thích tại sao trong mùa sinh sản, côn trùng thường quần tụ thành từng bầy đàn đông đúc.
Khi tập hợp thành quần thể lớn, các tín hiệu giao tiếp như hình ảnh, âm thanh, hay mùi hương từ mỗi cá thể riêng lẻ được khuếch đại, tạo nên tác động tổng hợp mạnh mẽ. Nhờ vậy, chúng thu hút nhiều cá thể khác đến từ những khoảng cách xa hơn, tăng cơ hội gặp gỡ và ghép đôi.
Không chỉ được lợi trong việc sinh sản, việc tập hợp bầy đàn còn giảm thiểu rủi ro bị kẻ thù săn bắt nhờ tác dụng “chia sẻ nguy hiểm”. Mặt khác, quần thể đa dạng về nguồn gene do được tập hợp từ nhiều nhóm cá thể khác nhau giúp giảm nguy cơ đồng huyết trong sinh sản.
GS.TS Nguyễn Viết Tùng
Phó chủ tịch Hội Côn trùng học Việt Nam