Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan rà soát, nắm tình hình gia tăng nhập khẩu thép cuộn cán nóng (HRC) để chủ động thực hiện các biện pháp phù hợp, bảo vệ ngành sản xuất trong nước.
Thép cán nóng “chiếm sóng” sản phẩm nhập khẩu quý đầu năm 2024
Theo báo cáo từ Tổng cục Hải quan, năm 2023, lượng nhập khẩu thép cán nóng (HRC) tăng mạnh lên hơn 9,6 triệu tấn. Không những vậy, giá nhập khẩu mặt hàng này từ một số nước còn giảm và xu hướng nhập khẩu thép HRC ồ ạt với giá rẻ vẫn đang tiếp diễn ở những tháng đầu năm nay.
Thép HRC là nguồn nguyên liệu quan trọng đối với nhiều ngành công nghiệp như đóng tàu, ô tô, sản xuất đồ gia dụng, công nghiệp điện, khai khoáng, công nghiệp quốc phòng…
Lượng nhập khẩu HRC xuất xứ từ Trung Quốc, Ấn Độ tăng đột biến, chiếm lĩnh thị phần HRC trong nước.
Cụ thể, năm 2022, lượng nhập khẩu HRC từ Trung Quốc chỉ đạt gần 3,3 triệu tấn nhưng đến năm 2023 đã tăng lên hơn 6,2 triệu tấn. Riêng lượng nhập khẩu HRC qúy 1/2024 đạt 3 triệu tấn, gấp 1,5 lần lượng sản xuất trong nước, nhập từ Trung Quốc, Ấn Độ chiếm 75%.
Bên cạnh đó, giá nhập khẩu HRC từ một số nước còn giảm 20-26% so với năm 2022, quanh mức 550 USD/tấn
Lượng nhập khẩu HRC xuất xứ từ Trung Quốc, Ấn Độ tăng đột biến trong 3 tháng đầu năm 2024
Mới đây, Văn phòng Chính phủ có văn bản gửi Bộ Công Thương, Bộ Tài chính thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu xử lý vấn đề báo chí nêu về việc lượng nhập khẩu thép HRC tăng đột biến.
Phó thủ tướng Lê Minh Khái đã giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan rà soát, nắm tình hình gia tăng nhập khẩu mặt hàng này thời gian vừa qua để chủ động thực hiện biện pháp phù hợp, kịp thời, hiệu quả theo thẩm quyền và quy định pháp luật.
“Việc này nhằm bảo vệ lợi ích chính đáng ngành sản xuất trong nước phù hợp với thông lệ quốc tế và môi trường cạnh tranh bình đẳng”, Phó Thủ tướng nêu rõ.
Tranh cãi điều tra chống bán phá giá thép HRC Trung Quốc
Liên quan đến vấn đề gia tăng nhập khẩu thép HRC, 2 doanh nghiệp sản xuất thép HRC trong nước là Tập đoàn Hòa Phát và Công ty TNHH Gang Thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh đã nộp đơn lên Bộ Công Thương đề nghị khởi xướng điều tra chống bán phá giá với thép HRC nhập khẩu từ Trung Quốc và Ấn Độ.
Tại Việt Nam, hiện mới chỉ có 2 doanh nghiệp là Hoà Phát và Formosa sản xuất được thép HRC
Ngay sau đó, nhiều doanh nghiệp tôn mạ và ống thép phản đối gay gắt động thái này bởi thép HRC nhập khẩu là một phần không thể thiếu trong quá trình sản xuất của họ trong bối cảnh nguồn cung trong nước vẫn có thiếu hụt nhiều.
Nhu cầu thép HRC tại Việt Nam được ước tính khoảng 10-13 triệu tấn/năm nhưng sản lượng mặt hàng này trong nước tối đa khoảng 8 triệu tấn. Hiện mới chỉ có 2 doanh nghiệp là Hoà Phát và Formosa sản xuất được thép HRC.
Nhóm các doanh nghiệp tôn mạ lập luận, sản phẩm HRC từ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam chỉ 1,26%, không vượt quá 2% nên không thể coi là bán phá giá.
Cách tính biên độ phá giá là giá trị thông thường tại nhà xưởng trừ giá xuất khẩu tại xưởng, chia cho giá trị xuất khẩu. Tính toán của doanh nghiệp tôn mạ, ống thép trong đơn kiến nghị đưa ra kết quả biên độ không vượt quá 2%.
Từ việc mua hàng HRC của Formosa và Hòa Phát, theo các doanh nghiệp, hàng hóa luôn trong tình trạng cung không đủ cầu. Các doanh nghiệp tôn mạ vẫn phải nhập vì có một số quốc gia xuất khẩu có yêu cầu đặc biệt về nguồn nguyên liệu.
Lãnh đạo một công ty tôn mạ cho biết, việc khởi xướng điều tra chống bán phá giá chỉ có lợi cho một số doanh nghiệp, lo ngại khả năng độc quyền và chi phối giá cả dẫn đến giá nguyên liệu bị đẩy lên quá cao khiến toàn ngành tôn mạ và ống thép sụp đổ.
“Khi sản phẩm thép HRC tăng, giá thành phẩm tăng tương ứng, người tiêu dùng sẽ gánh khoản chênh lệch này”, lãnh đạo doanh nghiệp tôn mạ nói.
Sau khi xem xét hồ sơ yêu cầu điều tra của các doanh nghiệp sản xuất trong nước, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) mới đây đã có thông báo đề nghị các doanh nghiệp nộp hồ sơ tiếp tục hoàn thiện, bổ sung hồ sơ.
Theo Cục Phòng vệ thương mại, việc này nhằm làm rõ các nội dung, thông tin có liên quan đến cáo buộc về hành vi bán phá giá của hàng hóa nhập khẩu, thiệt hại của ngành sản xuất trong nước và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi bán phá giá và thiệt hại của ngành sản xuất trong nước theo đúng quy định.
Về quy trình tiếp theo liên quan đến vụ việc, sau khi các doanh nghiệp sản xuất trong nước nộp bổ sung thông tin, hồ sơ theo yêu cầu, Cục Phòng vệ thương mại sẽ xem xét hồ sơ căn cứ trên các quy định của Luật Quản lý ngoại thương và Nghị định số 10/2018/NĐ-CP.
Trường hợp hồ sơ cần tiếp tục bổ sung, hoàn thiện, Cục Phòng vệ thương mại sẽ tiếp tục yêu cầu các doanh nghiệp hoàn thiện.
Trường hợp hồ sơ đã đầy đủ, hợp lệ theo quy định, Cục Phòng vệ thương mại sẽ có 45 ngày để thẩm định chi tiết nội dung hồ sơ về các cáo buộc liên quan đến hành vi bán phá giá, thiệt hại của ngành sản xuất trong nước và mối quan hệ nhân quả để làm cơ sở quyết định điều tra hoặc không điều tra vụ việc.
Trong quá trình thẩm định, Cục Phòng vệ thương mại sẽ xem xét, đánh giá kỹ lưỡng và khách quan các thông tin theo đúng quy định của pháp luật.