Trung QuốcBất chấp lệnh cấm, trào lưu mukbang (ăn nhiều) để thu hút người xem trên mạng xã hội vẫn bùng nổ, kéo theo nạn lãng phí thực phẩm và những hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng.
Mới đây, một nữ streamer có hàng triệu người theo dõi đã phát trực tiếp (livestream) cảnh ăn uống lúc nửa đêm. Trong hai giờ, cô ăn hơn 20 món, từ xoài, vải thiều đến tôm hùm, trứng vịt muối và mì ốc sên. “Bây giờ hãy xem tôi ‘thổi bay’ đĩa cá hồi này”, cô nói, trước khi ăn hết những lát cá hồi dày và nhiều loại hải sản khác. Ước tính, cô đã ăn hết 20 kg thực phẩm trong buổi livestream.
Trào lưu này có tên gọi “dawei wang” (vua ăn nhiều), bị chính quyền kiểm soát và tìm cách ngăn chặn từ năm 2020. Luật Chống lãng phí thực phẩm năm 2021 của Trung Quốc và Kế hoạch hành động bảo tồn và chống lãng phí thực phẩm năm 2024 có điều khoản cấm việc tạo, phát tán hoặc quảng bá nội dung ăn uống quá độ và các hành vi dẫn đến lãng phí thực phẩm không cần thiết.
Theo báo cáo của Legal Daily, đến nay, hơn 13.600 tài khoản mạng xã hội ở Trung Quốc liên quan đã bị xóa.
Bất chấp các biện pháp mạnh tay, những buổi livestream của các “vua ăn nhiều” vẫn tràn lan trên các nền tảng video ngắn như Kuaishou và Douyin. Nhiều streamer dùng việc ăn uống quá độ làm “chiêu trò” để thu hút người xem. Một số thường im lặng trong suốt buổi phát sóng, sử dụng phụ đề chuẩn bị sẵn để mô tả món ăn trước khi “xử lý” chúng. Số khác lại dùng lời lẽ khiêu khích để tương tác với người xem, thu hút lượng lớn khán giả trực tuyến thông qua bình luận và lượt thích.
Thậm chí một số streamer còn mang cả cân đến nhà hàng để chứng minh khả năng ăn uống của mình, cho người xem thấy sự thay đổi cân nặng trước và sau bữa ăn.
Một cô gái đang thể hiện sức ăn uống vô độ trong buổi phát sóng trực tiếp trên Douyin. Ảnh: Weibo
Bác sĩ Zhong Jiawei ở Bệnh viện Đại học Nam Xương số 1 khẳng định người bình thường không thể tiêu thụ lượng thức ăn lớn như vậy. “Những người thường xuyên ăn quá độ mà không tăng cân gần như chắc chắn đã móc họng để nôn ra hoặc đang giả vờ”, bác sĩ Zhong nói.
Những trường hợp streamer giả vờ ăn hoặc cố tình gây nôn đã làm dấy lên lo ngại về việc bắt chước. Đầu năm nay, một nữ streamer ăn nhiều nổi tiếng ở Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang, đã trải qua một cuộc phẫu thuật dạ dày cấp cứu để lấy chiếc bàn chải đánh răng, sau khi cô cố gắng móc họng nhưng vô tình nuốt phải.
Bác sĩ Zhong nói thêm việc ăn uống quá độ kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm vỡ dạ dày, tăng đột biến lượng đường và lipid trong máu, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường tiêu hóa và tim mạch. Ông cũng cảnh báo hậu quả lâu dài của việc móc họng thường xuyên, có thể gây xói mòn men răng, tụt lợi, tổn thương thực quản và cổ họng, dẫn đến viêm nhiễm và các tình trạng nhiễm trùng nguy hiểm đến tính mạng. Ngay cả sau khi ngừng, các cá nhân vẫn dễ bị loét tiêu hóa và khó tiêu.
Những năm gần đây, cùng với sự phát triển nhanh chóng của ứng dụng video ngắn, ngành công nghiệp livestream đã bùng nổ ở nhiều quốc gia. Ở Trung Quốc, nội dung ăn uống trở thành một lĩnh vực luôn hút một lượng người xem rất lớn.
Nội dung này, ban đầu tập trung vào giải trí, lần đầu tiên trở nên nổi bật ở Hàn Quốc. Được gọi là mukbang – một từ ghép từ tiếng Hàn có nghĩa là “ăn” và “phát sóng” – xu hướng này đã phát triển để bao gồm mọi thứ, từ đánh giá đồ ăn và đồng hành trực tuyến trong các bữa ăn, đến các buổi ăn uống quá độ gây tranh cãi hơn. Mục đích chung là để thu hút khán giả và bán các sản phẩm liên quan.
Theo luật sư Shi Zhiguang của Công ty Luật Yinghe (Bắc Kinh), các nền tảng video ngắn đang hạn chế nội dung “vua ăn nhiều” nhưng gặp khó trong việc quản lý. Streamer thường lách luật bằng cách phát sóng vào ban đêm, khi nhân sự kiểm duyệt mỏng, hoặc thêm các dòng chữ miễn trừ trách nhiệm như “diễn xuất hư cấu chỉ để giải trí”. Việc lồng ghép bán sản phẩm vào các buổi ăn uống này càng khiến việc giám sát thêm phức tạp.
Minh Phương (Theo SixthTone)