Nhiều tài liệu minh chứng Công tử Bạc Liêu Trần Trinh Huy và tài sản kếch sù của dòng họ Trần Trinh không phải làm ruộng lúa mà tích trữ từ những cánh đồng muối, bán than hầm, nấu rượu và cho thuê các dãy phố.
Sau năm 1975, Bạc Liêu còn 6.440ha đất làm muối, năm 2000 là 4.035ha, thì hiện nay chỉ còn lại gần 2.000ha tập trung tại hai xã Long Điền Tây, Long Điền Đông của huyện Đông Hải, một phần của xã Vĩnh Hậu, Vĩnh Thịnh của huyện Hòa Bình.
Ông Nguyễn Văn Nghĩa, ấp Diêm Điền, xã Long Điền Tây, huyện Đông Hải có 3 đời làm muối tại mảnh đất này. Ông chia sẻ: “Làm muối bây giờ hết ăn rồi. Trời nắng to trúng lớn. Mưa thì thua. Trên đài họ nói cái gì biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan tôi không hiểu, nhưng thấy mưa nắng thất thường lắm”.
Nghề muối lâu nay được liệt vào nghề truyền thống, hạ tầng chưa được đầu tư. Cách đồng muối tít xa so với đường giao thông. Muốn bán muối phải tốn công vận chuyển khá xa. Những chi phí này được tính vào hạt muối, vì vậy chưa năm nào hạt muối Bạc Liêu bán tại ruộng cao hơn 2.000 đồng/kg.
Tìm vị ngọt trên cách đồng mặn
Ông Hồ Vĩnh Nguyên, gần 80 tuổi xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải nói mình có 4 đời làm muối tại vùng đất này. Gia đình có 9ha, năm 2024 thu 1.000 tấn muối đây là năm thu muối nhiều. Ông Nguyên cho rằng, người nào có một vài ha làm muối để làm giàu là rất khó. Muốn làm giàu nghề gì cũng cần phải đầu tư, nghề muối cũng vậy. Chính vì vậy cần phải thay đổi từ dụng cụ dầm sân, thu hoạch, trữ nước… cho đến tiêu thụ.
Ông Trần Văn Thưa, xã Điền Hải (huyện Đông Hải) chia sẻ, trong những năm qua việc tiêu thụ của diêm dân còn gặp khó khăn do các thương lái thường liên kết với nhau, ép giá muối thương phẩm, khiến cho giá muối chính vụ giá không cao. Diêm dân cũng khó tiếp cận với thương lái ở các địa phương khác.
Ông Phan Chí Tâm, diêm dân xã Vĩnh Thịnh (huyện Hòa Bình) cho rằng, các cấp, các ngành, địa phương cần có cơ chế thúc đẩy giá muối ổn định để đời sống diêm dân bớt khó khăn. Nhất là cần đầu tư cơ sở hạ tầng, giao thông để dễ giao thương và thúc đẩy nâng cao giá trị hạt muối.
Theo ông Tạ Hoàng Nhiệm, Chủ nhiệm Hợp tác xã muối công nghệ cao xã Long Điền Đông (huyện Đông Hải), cần có chính sách vay vốn ưu đãi để diêm dân có thể tiếp cận được nguồn vốn, để hướng dần diêm dân liên kết sản xuất theo hướng hợp tác xã, giúp thuận lợi trong sản xuất, tiêu thụ và nâng cao giá trị từ hạt muối.
Ông Phạm Văn Mười – Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Bạc Liêu – cho biết, tỉnh đã phê duyệt Đề án nâng cao giá trị sản xuất và chế biến muối giai đoạn 2021 – 2030 để xây dựng và phát triển ngành muối theo hướng hiệu quả, bền vững trên cơ sở tận dụng tối đa lợi thế của các địa phương.
Để phát triển ngành muối, Bộ NNPTNT đã hỗ trợ triển khai thực hiện Dự án nâng cấp, cải tạo cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất muối giai đoạn 2021 – 2025 đồng muối Đông Hải (huyện Đông Hải) với tổng nguồn vốn hơn 100 tỉ đồng. Dự án xây dựng mới hơn 15km đường giao thông, thay mới 4 cây cầu, phục vụ cho diện tích sản xuất muối hơn 1.300ha tại 2 xã Điền Hải và Long Điền Đông.
Diêm dân cả nước nói chung, Bạc Liêu nói riêng đang kỳ vọng vào một Festival muối sẽ được tổ chức đầu năm 2025 tên gọi “Hành trình trăm năm nghề muối – Đời người”. Họ hy vọng rằng, sau Festival giá muối sẽ khá hơn; diêm dân có thể sống được bằng nghề muối.