Nghiên cứu mới hé lộ, âm thanh từ còi hộp sọ Aztec cổ xưa ảnh hưởng lớn đến não của người nghe, gây khó chịu và sợ hãi.
Còi tử thần được tìm thấy trong các ngôi mộ của nạn nhân hiến tế. Ảnh: Jennysnest/Wikimedia Commons
Lần đầu tiên các nhà khoa học phân tích tác động của loại còi hình hộp sọ mà người Aztec cổ đại chế tạo lên não người, IFL Science hôm 15/11 đưa tin. Nghiên cứu mới do chuyên gia Sascha Frühholz từ Đại học Zurich cùng đồng nghiệp thực hiện, công bố trên tạp chí Communications Psychology.
Giới khoa học đã tìm thấy nhiều ví dụ về còi hộp sọ Aztec trong các ngôi mộ cổ tồn tại từ năm 1250 đến năm 1521. Chúng có kích thước nhỏ, làm bằng đất sét, thường mang hình sọ người. Thiết kế của chúng cho phép nhiều luồng không khí va chạm, tạo ra âm thanh chói tai, xuyên thấu và giống tiếng hét.
Đôi khi gọi là “còi tử thần”, những chiếc còi cổ đại này từng được cho là dùng trong chiến tranh để làm đối thủ trên chiến trường khiếp sợ. Tuy nhiên, việc chúng thường được tìm thấy cạnh hài cốt các nạn nhân hiến tế cho thấy, có thể chúng phục vụ cho nghi lễ nhiều hơn.
Ví dụ, một số chuyên gia tin rằng còi tử thần dùng để bắt chước những cơn gió sắc bén của Mictlan – địa phủ của người Aztec, nơi người Aztec tin rằng đồ hiến tế sẽ đi xuống. Số khác lại nghĩ tiếng còi đại diện cho Ehecatl – thần gió của người Aztec, vị thần tạo ra người từ xương người chết.
Trong nghiên cứu mới, để hiểu thêm về cách sử dụng còi tử thần, nhóm nghiên cứu thực hiện một loạt thí nghiệm tâm lý âm thanh với các tình nguyện viên là người châu Âu hiện đại. Họ ghi lại phản ứng thần kinh và tâm lý của tình nguyện viên khi nghe tiếng hét tử thần và phát hiện, não bộ gặp khó khăn trong việc phân loại âm thanh, được cảm nhận như có nguồn gốc lai tự nhiên – nhân tạo.
“Âm thanh của còi hộp sọ thu hút sự chú ý tinh thần bằng cách mô phỏng các âm thanh gây giật mình và khó chịu do tự nhiên và công nghệ tạo ra. Người nghe trong những thí nghiệm của chúng tôi đánh giá âm thanh của còi hộp sọ là rất tiêu cực, đáng sợ và khó chịu, có thể kích hoạt xu hướng phản ứng khẩn cấp và cản trở các quá trình tâm trí đang diễn ra”, nhóm nghiên cứu viết.
Tiếng còi tử thần có vẻ đã kích thích trí tưởng tượng khi não bộ gặp khó khăn để xác định ý nghĩa của âm thanh này. Do đó, nhóm nghiên cứu kết luận, khả năng còi được sử dụng cho nghi lễ khá cao, đặc biệt là trong nghi lễ hiến tế và liên quan đến người chết. Ví dụ, họ suy đoán rằng còi hộp sọ có thể dùng để gây sợ hãi cho nạn nhân hiến tế hoặc người chứng kiến.
Thu Thảo (Theo IFL Science)