Việc bắt giữ Pavel Durov – nhà sáng lập ứng dụng nhắn tin Telegram – tại Paris vào cuối tuần trước đã đặt ra câu hỏi về tương lai của một nền tảng đóng vai trò định hình nhận thức của công chúng về cuộc chiến Nga – Ukraina, theo New York Times.
Cuộc xung đột nổ ra năm 2022 biến Telegram từ một công cụ truyền thông thích hợp cho tầng lớp trí thức của Nga thành một hiện tượng toàn cầu.
Telegram do Durov cùng anh trai thành lập năm 2013. Theo Trung tâm Levada – công ty thăm dò ý kiến độc lập của Nga – hiện nay cứ 2 công dân Nga thì có một người sử dụng Telegram, để lấy thông tin hoặc để giao tiếp với người khác. Trước đó, khi xung đột mới nổ ra ở Ukraina, khoảng 38% sử dụng ứng dụng này.
Nhiều người Nga chuyển sang Telegram để cập nhật tin tức về xung đột ở Ukraina sau khi Nga cắt hầu hết các mạng xã hội lớn của phương Tây ở nước này, bao gồm Facebook và Instagram.
Theo cuộc thăm dò do Levada thực hiện vào tháng 4, cứ 4 người Nga thì có 1 người đọc các bản tin công khai của Telegram về cuộc chiến ở Ukraina. Năm năm trước, số người đọc tin trên Telegram chỉ là 1%.
Telegram cũng đã trở thành nguồn thông tin chiến sự nổi bật ở Ukraina. Ví dụ, nhiều người trong nước chuyển sang Telegram để cảnh báo không kích ngoài các ứng dụng chính thức của chính phủ.
Nhưng New York Times lưu ý, điểm đáng chú ý nhất là các binh sĩ chiến đấu trên thực địa đã chuyển sang Telegram để ghi lại những thời khắc trong chiến đấu, thay đổi bản chất của cách thông tin lan truyền trong thời chiến.
Việc Telegram không hạn chế nội dung bạo lực có nghĩa là ứng dụng này đã trở thành cổng thông tin cho một số video chiến đấu trần trụi nhất, phơi bày thực tế của một cuộc chiến tranh thế kỷ 21, nơi máy bay không người lái và máy quay đeo trên người đã tạo ra vô số cảnh quanh thời gian thực.
Những người lính Nga cũng thường xuyên sử dụng Telegram để trao đổi thông tin quân sự, làm nổi bật cách cuộc chiến ở Ukraina được tiến hành bằng sự kết hợp giữa các công nghệ quân sự và thương mại, bao gồm cả máy bay không người lái và bộ định tuyến Starlink.
“Cho đến nay, Telegram có lẽ đã trở thành phương tiện chính để chỉ huy và kiểm soát các đơn vị” – Rybar – một nhóm các nhà phân tích quân sự Nga viết trên Telegram sau khi ông Durov bị bắt giữ.
Rybar nhận định, việc CEO Durov bị bắt giữ nêu bật nhu cầu của Nga trong việc phát triển các kênh liên lạc quân sự an toàn hơn.
Việc ông Durov bị bắt giữ đang đe dọa vị thế của Telegram là phương tiện truyền thông chính ghi lại thông tin về cuộc chiến ở Ukraina.
Một số nhà phân tích chỉ ra, việc CEO Telegram bị bắt giữ có thể làm phức tạp thêm hoạt động gây quỹ của công ty, làm dấy lên lo ngại về năng lực tài chính của công ty trong tương lai.
Nhiều người khác đã bày tỏ lo ngại về tính bền vững của các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư của Telegram sau khi truyền thông Pháp đưa tin cơ quan thực thi pháp luật nước này đang tìm cách truy cập vào cơ sở dữ liệu các cuộc trò chuyện riêng tư trên ứng dụng.
Ngày 26.8, Baza – kênh Telegram của Nga thân cận với các cơ quan tình báo nước này – cho biết, các quan chức an ninh Nga đã nhận được chỉ thị xóa ứng dụng Telegram khỏi điện thoại của họ.