Theo trang Euro News, châu Âu vẫn phụ thuộc nhiều vào khí đốt Nga, mặc dù cuộc xung đột Nga – Ukraina đã kéo dài hai năm rưỡi khiến Mátxcơva bị áp đặt hàng loạt lệnh trừng phạt.
Ngay cả khi Ukraina tấn công sâu vào tỉnh Kursk của Nga, nơi có một trạm đo khí đốt ở thị trấn Sudzha, lượng khí đốt sang châu Âu vẫn không hề giảm bớt và nhiều người đang tự hỏi tại sao.
Thị trấn này rất quan trọng vì khí đốt chảy qua đây từ phía tây Siberia, qua Ukraina và sau đó vào EU qua Áo, Hungary và Slovakia.
Dù bằng cách nào, khí đốt vẫn chảy vào châu Âu vì Ukraina chưa bao giờ chặn khí đốt trong hệ thống đường ống của chính mình trong suốt cuộc xung đột.
Trước xung đột, Nga và Ukraina ký thỏa thuận có thời hạn 5 năm (2019 – 2024) để vận chuyển khí đốt Nga sang châu Âu. Tập đoàn dầu khí Nga Gazprom kiếm tiền từ khí đốt còn Ukraina thu phí quá cảnh.
Thỏa thuận này sẽ hết hạn vào cuối năm nay và Bộ trưởng Năng lượng Ukraina German Galushchenko tuyên bố không có ý định gia hạn thỏa thuận.
Nga từng cung cấp khoảng 40% khí đốt của châu Âu trước năm 2022, vận chuyển qua các đường ống Nord Stream dưới Biển Baltic, Belarus và Ba Lan, Ukraina và đường ống TurkStream dưới Biển Đen qua Thổ Nhĩ Kỳ đến Bulgaria.
Khi xung đột nổ ra, Nga cắt đứt hầu hết nguồn cung qua đường ống Baltic và Belarus – Ba Lan, viện dẫn lý do tranh chấp về yêu cầu thanh toán bằng đồng rúp.
Nord Stream bị phá hủy trong loạt vụ nổ hồi tháng 9.2022 và đến tận bây giờ vẫn chưa rõ thủ phạm là ai và đường ống ngừng hoạt động kể từ đó.
Việc cắt đứt nguồn cung của Nga đã gây ra một cuộc khủng hoảng năng lượng ở châu Âu. Đức đã phải chi hàng tỉ euro để thiết lập các nhà ga nổi để nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) vận chuyển bằng tàu biển.
Châu Âu coi lệnh cắt giảm của Nga là hành vi tống tiền năng lượng và đã vạch ra kế hoạch loại bỏ hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt của Nga vào năm 2027.
Tuy nhiên, sự hấp dẫn của khí đốt Nga vẫn còn. Châu Âu chưa bao giờ cấm hoàn toàn khí đốt của Nga, mặc dù số tiền mà Mátxcơva kiếm được từ khí đốt hỗ trợ ngân sách nhà nước của Điện Kremlin, giúp chống đỡ đồng rúp và tài trợ cho quân đội Nga tiến hành chiến dịch quân sự.
Khoảng 3% lượng khí đốt nhập khẩu của châu Âu chảy qua Sudzha – trong khoảng 15% lượng khí đốt nhập khẩu từ Nga vào năm ngoái.
EU đã đưa ra kế hoạch chấm dứt hoàn toàn việc nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch của Nga vào năm 2027, nhưng tiến độ gần đây không đồng đều giữa các quốc gia thành viên.
Áo tăng lượng khí đốt nhập khẩu từ Nga từ 80% lên 98% trong hai năm qua. Trong khi Italy đã cắt giảm lượng khí đốt nhập khẩu trực tiếp, họ vẫn nhận được khí đốt có nguồn gốc từ Nga thông qua Áo. Bên cạnh đó, châu Âu cũng tiếp tục nhập khẩu LNG của Nga.
Armida van Rijd – nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Quan hệ Quốc tế Hoàng gia ở London – cho biết, những nỗ lực của châu Âu nhằm giảm khí đốt Nga cho đến nay là “ấn tượng” nhưng thực tế là các nước châu Âu cực kỳ khó khăn để đa dạng hóa hoàn toàn nguồn cung khi nhiều nước đang phải vật lộn với lạm phát cao và cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt.